AUGUSTO JOSÈ RAMÒN PINOCHET UGARTE
Sili'nin kanli diktatoru Pinochet sonunda oldu.
Pinochet halk destegi ile iktidara gelen Salvador Allende'yi 1973 yilinda bir darbe ile devirerek yonetimi ele gecirmisti. Darbenin ardinda Amerika vardi ve mimari Amerika'nin o donemki disisleri bakani Henry Kissinger'di.
Kendisi ulkede serbest piyasa ekonomisini uyguladi. Bu esnada, iki nobel odullu liberal iktisatci Milton Friedman'dan ve Friedrich von Hayek'den destek aldi. Hatta Hayek verdigi destekte ipin ucunu kacirarak "Personally I prefer a liberal dictator to a democratic government lacking liberalism." dedi. Friedman ise ekonomik gelismeleri "Sili Mucizesi" olarak adlandirdi. Destekcileri arasinda o donem Ingiltere basbakani olan Margareth Thatcher da vardi. Buna karsilik olarak, Pinochet'in Sili'si Falkland Adalari Savasi esnasinda uslerini Ingiltere'ye acti.
Pinochet'in Iktidarda oldugu 17 yil boyunca Sili'de 3000 kisi olduruldu, 30.000 kisi iskence gordu. Sili'nin bu donemi, binbir yaratici iskence yonteminin bunlari yansitan adlar altinda uygulandigi bir donemdir. Ornegin, "kuru denizalti" veya "izgara" gibi adlarla uygulanan yontemler, karavanlarla Latin Amerika'nin birkac diktatorlugunu dolasarak yurutulen iskence uygulamalari ya da unlu "Esmeralda" egitim gemisindeki iskenceler ...
2004 yilinda Pinochet'in yurt disindaki bankalarda 26 milyon dolarinin oldugu ortaya cikti.
Hayek'in soz konusu lafi soyledigi roportaj: http://www.fahayek.org/index.php?option=com_content&task=view&id=121&Itemid=0
Konu ile ilgili bir video: http://youtube.com/watch?v=TKPd1zH72PE
2 comments:
sevgili bliyaal...yazılarını okuyorum ama gündelik telaşlar işte yorum bırakamadım bir türlü....
2007nin hepimize mutluluk,sağlık,başarı....getirmesi dileğiyle..ayrıca bayramını en içten dileklerimle kutlarım....
sevgiler,
nurdan
Hayek'le ilgili verdiginiz linkten alinti yapayim:
Soru: "What opinion, in your view, should we have of dictatorships?"
Cevap: "Well, I would say that, as long-term institutions, I am totally against dictatorships. But a dictatorship may be a necessary system for a transitional period. At times it is necessary for a country to have, for a time, some form or other of dictatorial power. As you will understand, it is possible for a dictator to govern in a liberal way. And it is also possible for a democracy to govern with a total lack of liberalism. Personally I prefer a liberal dictator to democratic government lacking liberalism. My personal impression — and this is valid for South America - is that in Chile, for example, we will witness a transition from a dictatorial government to a liberal government. And during this transition it may be necessary to maintain certain dictatorial powers, not as something permanent, but as a temporary arrangement."
Hayek'in ipin ucunu kacirdigini zannetmiyorum, demokrasi fetisi olmadigi zaten diger yazdiklarindan da ortaya cikiyor. Amac ozgurlugun devami bunun icin sadece iyi bir arac demokrasi filan gibi laflari da olmasi lazim yanlis hatirlamiyorsam.
Liberal diktatorluk, liberal olmayan demokrasi kutuplarinda ilkini tercih etmek de o guruh icin yeni degil. Acikca liberal ve kisitli monarsi demokrasiden iyidir yazanlarin da olmalari lazim. (Yine yanlis hatirlamiyorsam!).
Neyse butun bunlari 'yanlis hatirlamiyorsam' deyip referans vermeden birseyler soylemek icin yazmadim. Cevapta bana ilginc gelmeyen yerlerin niye ilginc olmadigini oylesine bir geceyim dedim. Yaptigim alintidaki ilginc nokta 'gecis icin diktatorluk lazim olabilir' kismi bence. Bu hem oradaki ekonomik baglamda, hem bizim 20. yy tarihimiz baglaminda ele alinabilecek birsey olmakla kalmiyor, ustelik bana 'gecis doneminde' 'proleterya diktatorlugu' planlarini da cagristiriyor. O acidan gayet ilginc geldi. Link verdiginiz icin tesekkurler.
Post a Comment